ΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

- Αναρτήθηκε στις : 28/06/2016 από Πισσαρίδης Κώστας

Ενημερώθηκε στις 12/11/2023

Το Μεταβολικό Σύνδρομο είναι ένα σύνολο 5 προβλημάτων με αρχικό την Κεντρική Παχυσαρκία από σπλαχνική εναπόθεση λιπώδους ιστού. Αυτή προκαλεί έκκριση φλεγμονωδών λιποκυτοκινών και αντίσταση στην ινσουλίνη που δημιουργούν τα υπόλοιπα 4 προβλήματα. Αυτά είναι η αυξημένη Αρτηριακή Πίεση, τα αυξημένα Τριγλυκερίδια, η μειωμένη HDL και η ύπαρξη Προδιαβήτη.

Το Μεταβολικό Σύνδρομο ονομάζεται και σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη ή σύνδρομο Προδιαβήτη. (δες πιο κάτω)

Αυτό αντιπροσωπεύει ένα σύνολο αλληλοσυνδεόμενων παραγόντων κινδύνου, για Καρδιαγγειακές παθήσεις και για Σ. Διαβήτη και οφείλεται σε γενετική προδιάθεση, στην υπερκατανάλωση φαγητού, στην καθιστική ζωή και στην επακόλουθη κεντρική- σπλαχνική παχυσαρκία.

Όταν η αυξημένη εναπόθεση του λίπους ξεπερνά την αποθηκευτική ικανότητα του λιπώδους ιστού, εκκρίνονται φλεγμονώδεις λιπο-κυτοκίνες που προκαλούν χρόνια φλεγμονή σε όλο το σώμα και ευνοούν (μέσω Σφιγγομυελινών και Κεραμιδίων) τη δημιουργία Αθηροσκλήρωσης και Σ. Διαβήτη τύπου 2.

Αυτό φαίνεται ότι προέρχεται από σπλαχνική εναπόθεση και παθολογική λειτουργία του λιπώδους ιστού που συνοδεύεται από αντίσταση του ήπατος και άλλων ιστών στην ινσουλίνη, από χρόνια ήπια φλεγμονή των αρτηριών και από αύξηση της θρομβογένεσης. Τελικά μετά από χρόνια δημιουργούνται αθηροθρομβωτικά επεισόδια (οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου και ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο).

Θεωρείται ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου που 2πλασιάζει μακροχρόνια τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις, 5πλασιάζει τον κίνδυνο για Σ. Διαβήτη και επιπλέον αυξάνει τον κίνδυνο για λιπώδη διήθηση του ήπατος, για πολυκυστικές ωοθήκες, για χολολιθίαση και για ορισμένους καρκίνους (π.χ. μαστού, παγκρέατος, παχέως εντέρου, προστάτη).

Περίπου το 85% των Σ. Διαβητικών παρουσιάζει Μεταβολικό Σύνδρομο και αυτοί έχουν μεγαλύτερο Καρδιαγγειακό κίνδυνο από το υπόλοιπο 15%.

Υπ’ όψιν ότι αμφισβητείται από πολλούς η ομαδοποίηση παραγόντων κινδύνου κάτω από το όνομα Μεταβολικό Σύνδρομο, γιατί φαίνεται ότι για ηλικίες πάνω από 65 χρονών δεν προσφέρονται επιπλέον διαγνωστικές, προγνωστικές και θεραπευτικές πληροφορίες από αυτό. Επιπλέον δεν υπάρχει ομοφωνία για τα διαγνωστικά κριτήρια του Μεταβολικού Συνδρόμου.

Ίσως αυτό που προσφέρει στην ουσία ο όρος Μεταβολικό Σύνδρομο είναι η αναγνώριση ότι πρέπει να θεωρούνται η καθιστική ζωή και η κεντρική- σπλαχνική παχυσαρκία σαν παράγοντες κινδύνου, επιπλέον των κλασσικών παραγόντων κινδύνου που είναι το Κάπνισμα, η αυξημένη LDL χοληστερίνη, η μειωμένη HDL χοληστερίνη, η Αρτηριακή Υπέρταση, ο Σ. Διαβήτης, η μεγάλη Ηλικία, το Αντρικό φύλο και η Κληρονομικότητα.

Πρόσφατα συνδέθηκε η τιμή της απολιποπρωτεΐνης C III στο αίμα, με τη βαρύτητα του Μεταβολικού Συνδρόμου.

http://www.besjournal.com/Articles/Archive/2017/No1/201702/t20170224_138606.html

Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ

Σύμφωνα με την Α.Η.Α. (Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρία), οι παράγοντες κινδύνου που στεγάζονται κάτω από τον όρο Μεταβολικό Σύνδρομο (Μ.Σ.) είναι:

α) Η αυξημένη Αρτηριακή Πίεση, μεγαλύτερη από 130/85 mm Hg (αντί του ορίου της υπέρτασης που είναι τα 140/90 mm Hg) ή να λαμβάνεται θεραπεία υπέρτασης.

β) Τα αυξημένα Τριγλυκερίδια, πάνω από 150 mg/dL ή να λαμβάνεται θεραπεία για αυξημένα Τριγλυκερίδια.

γ) Η μειωμένη HDL, κάτω από 40 mg/dL για τους άντρες, κάτω από 50 mg/dL για τις γυναίκες (Σύμφωνα με τις τελευταίες Ευρωπαϊκές οδηγίες μειωμένη HDL για τις γυναίκες είναι η κάτω από 45 mg/dL).

δ) Η αυξημένη Γλυκόζη νηστείας, πάνω από 100 mg/dL ή με τιμή ανοχής γλυκόζης πάνω από 140 mg/dL ή να λαμβάνεται θεραπεία για Σ. Διαβήτη.

ε) Η Κεντρική- Σπλαχνική Παχυσαρκία (με διάμετρο μέσης για μεν τους άντρες πάνω από 102 cm κατά την A.H.A. ή πάνω από 94 cm κατά την E.S.C. (Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρία)/ για δε τις γυναίκες πάνω από 88 cm κατά την A.H.A. ή πάνω από 80 cm κατά την E.S.C.).

Κατά την Α.Η.Α. φτάνουν οποιαδήποτε 3 από τα 5 ανωτέρω κριτήρια για τη διάγνωση του Μ.Σ..

Σύμφωνα με άλλες Εταιρίες, για τη διάγνωση του Μ.Σ. χρειάζονται είτε η σπλαχνική παχυσαρκία πάνω από τα πιο πάνω όρια (ή Δείκτης Μάζας Σώματος >30 kg βάρος/m ύψος στο τετράγωνο) και δύο από τους υπόλοιπους παράγοντες είτε η παρουσία προδιαβήτη (ή Σ. Διαβήτη) και δυο από τους υπόλοιπους παράγοντες.

Ο Δείκτης Μάζας Σώματος μπορεί να υπολογιστεί από το διαδίκτυο στη διεύθυνση:

https://www.calculator.net/bmi-calculator.html (πατούμε το Metric Units).

Πάντως σύμφωνα με μερικές μελέτες οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι με καλή φυσική κατάσταση που δεν παρουσιάζουν καρδιαγγειακή πάθηση, έχουν σχεδόν τον ίδιο κίνδυνο θανάτου με όσους έχουν φυσιολογικό βάρος και καλή φυσική κατάσταση.

Αυτό ίσως σημαίνει ότι η καθιστική ζωή έχει μεγαλύτερη σημασία στον κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου, συγκριτικά με τον αυξημένο Δείκτη Μάζας Σώματος (Ο δείκτης μάζας σώματος υπολογίζεται διαιρώντας τα κιλά του βάρους με το τετράγωνο του ύψους, σε μέτρα).

Η ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ (ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ) ΤΟΥ Μ.Σ.

Το 25% περίπου των ενηλίκων παρουσιάζει Μ.Σ. και όσο αυξάνεται η ηλικία, τόσο αυξάνεται η συχνότητά του. Σε ανθρώπους άνω των 60 ετών, περίπου το 40% παρουσιάζει Μ.Σ..

Ειδικότερα αυτό υπάρχει στο 60% των υπέρβαρων (δείκτης μάζας σώματος >30) και στο 25% των παχύσαρκων (δείκτης μάζας σώματος μεταξύ 25 και 30)

Όσον αφορά το υπόλοιπο 40% των υπέρβαρων που δεν έχουν Μ.Σ. (metabolically healthy obesity – M.H.O.), θεωρείται ότι ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς (κυρίως όσοι δεν ασκούνται), μελλοντικά θα παρουσιάσουν Μ.Σ..

Επίσης περίπου το 5% όσων έχουν φυσιολογικό Δείκτη Μάζας Σώματος (20 ως 25) παρουσιάζουν Μ.Σ., λόγω του ότι έχουν Σ. Διαβήτη ή προδιαβήτη.

Κυρίως ελέγχουμε για ύπαρξη Μ.Σ., όσους έχουν αυξημένη διάμετρο μέσης και ταυτόχρονα αυξημένα Τριγλυκερίδια.

Υπ’ όψιν ότι το Μ.Σ. εμφανίζεται και σε παιδιά εξ’ αιτίας αυξανόμενης παχυσαρκίας τους.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟ Μ.Σ.

Ο λιπώδης ιστός εκτός από αποθήκη λίπους, είναι και ενδοκρινής ιστός, που σε συνθήκες ισχαιμίας του (λόγω της αύξησης του μεγέθους των λιποκυττάρων), παράγει ελεύθερα λιπαρά οξέα (FFA) και λιπο-κυτοκίνες (adipocytokines) που μέσω παραγόντων που προκαλούν φλεγμονή (TNFα και IL-6), θρομβώσεις (PAI-1), οξείδωση (οξειδωμένη LDL) και δεικτών φλεγμονής (CRP), δημιουργούν το Μ.Σ. και τα Καρδιαγγειακά επεισόδια.

ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ Μ.Σ.

Το Μ.Σ. δημιουργείται από κληρονομικές αιτίες, από υπερκατανάλωση φαγητού (ιδίως κεκορεσμένων και trans λιπαρών, γλυκών, ζάχαρης, φρουκτόζης και αλκοόλ) και από καθιστική ζωή, οπότε αυξάνεται η εναπόθεση σπλαχνικού λίπους.

Η αύξηση (μεγέθους) των σπλαχνικών λιποκυττάρων, οδηγεί στην ισχαιμία τους και τη διήθηση μακροφάγων στον λιπώδη ιστό και έτσι προκαλείται απελευθέρωση προφλεγμονωδών κυτοκινών (και των άλλων παραγόντων που αναφέρονται πιο πάνω) και επίσης προκαλείται αντίσταση στην ινσουλίνη και αύξηση της παραγωγής Τριγλυκεριδίων (VLDL) από το ήπαρ.

Η αντίσταση στην ινσουλίνη δεν επιτρέπει στα κύτταρα των διαφόρων ιστών να εισάγουν από το αίμα όση γλυκόζη χρειάζονται και έτσι υπάρχει περίσσια γλυκόζης στο αίμα, δηλαδή προδιαβήτης ή Σ. Διαβήτης αργότερα. Γι’ αυτό και το Μεταβολικό Σύνδρομο ονομάζεται και σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη ή σύνδρομο προδιαβήτη.

Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ Μ.Σ.

Από τη γνώση ότι το Μ.Σ. οφείλεται στην υπερκατανάλωση φαγητού, στην καθιστική ζωή και στην επακόλουθη κεντρική- σπλαχνική παχυσαρκία, είναι φανερή η θεραπεία του.

Η εξάλειψη του Μ.Σ. μειώνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια, όμως χρειάζεται να περάσουν πολλά χρόνια για να μειωθούν στο επίπεδο όσων δεν είχαν ποτέ Μ.Σ.

α1) Μειώνουμε τη λήψη φαγητού και ιδίως των κεκορεσμένων και trans λιπαρών, των γλυκών, της ζάχαρης και των τροφίμων με ψηλό γλυκαιμικό δείκτη, της φρουκτόζης και του αλκοόλ, αλλά και λαδιών (παρ’ όλο που τα μονοακόρεστα π.χ. ελαιόλαδο και τα πολυακόρεστα π.χ. αραβοσιτέλαιο δεν προκαλούν αθηροσκλήρωση, αυξάνουν το σωματικό βάρος).

α2) Αυξάνουμε τη λήψη φυτικών ινών (άπεπτοι υδατάνθρακες). Οι φυτικές ίνες καθυστερούν την απορρόφηση της γλυκόζης και μειώνουν την απορρόφηση των λιπών.

Θα πρέπει να λαμβάνονται σε ποσότητα μεγαλύτερη από 40 γραμμάρια ημερησίως, από τις οποίες οι μισές πρέπει να είναι διαλυτές.

Οι τελευταίες βρίσκονται κυρίως στα φασόλια, στις φακές, τα μπιζέλια, τον αρακά, τα κρεμμύδια, τα αμύγδαλα, τα δαμάσκηνα, τα πορτοκάλια, τα μήλα, τα αχλάδια και άλλα.

β) Αυξάνουμε την σωματική εργασία και ιδίως το βάδισμα ώστε κάθε βδομάδα να βαδίζουμε τουλάχιστον 20 χιλιόμετρα (με ταχύτητα περίπου 5 χιλιομέτρων την ώρα, διαιρεμένο σε 3 ως 5 φορές).

# Με τα πιο πάνω μέτρα πρέπει να καταφέρουμε να έχουμε καθημερινή έλλειψη 500 θερμίδων οπότε σε 6 μήνες θα χαθούν περίπου 12 κιλά λίπους, κυρίως σπλαχνικού.

Η έλλειψη των 500 θερμίδων ημερησίως γίνεται αν αυτά που τρώμε και πίνουμε καθημερινά μας προσφέρουν 500 θερμίδες λιγότερες από αυτές που σπαταλούμε με την καθημερινή χειρωνακτική εργασία και το βάδισμα.

γ) Επίσης όποιος καπνίζει πρέπει να το διακόψει.

δ) Αν κάποιος έχει αυξημένη χοληστερίνη ή τριγλυκερίδια ή παρουσιάζει Υπέρταση ή παρουσιάζει Σ. Διαβήτη ή προδιαβήτη, ακολουθούμε τις οδηγίες για αυτά.

>>> Υπ’ όψιν ότι έχουν εγκριθεί για απώλεια Σωματικού Βάρους σε ΜΗ Διαβητικούς, ταυτόχρονα με δίαιτα και άσκηση, η Semaglutide (Wegovy) και η Τirzepatide (Mounjaro): α) σε παχύσαρκους με Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) πάνω από 30 kg/m² και β) σε υπέρβαρους με ΔΜΣ 27 ως 30 kg/m² που έχουν Υπέρταση ή Υπερλιπιδαιμία ή Σ. Διαβήτη τύπου 2.

Για ανθρώπους με προδιαβήτη μπορεί ίσως να χορηγηθεί Metformin (Glucophage) αν έχουν Δ.Μ.Σ. πάνω από 35 kg/m2 ή/και ηλικία κάτω των 60 ετών.

Αν η HDL είναι μειωμένη, δυστυχώς προς το παρόν, η μόνη θεραπεία της, πέραν των ανωτέρω μέτρων, είναι η λήψη μικρής ποσότητας κρασιού (π.χ. μέχρι 2 ποτηράκια για τον άντρα και μέχρι 1 ποτηράκι για τη γυναίκα) και ίσως η λήψη Νιασίνης (Niacin).

Πάντως συγχορήγηση Νιασίνης με Στατίνη δεν συστήνεται από την Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρία (ADA) στις τελευταίες της οδηγίες (2017).

Η συγχορήγηση Στατίνης μαζί με fenofibrate ίσως μπορεί να δοθεί σε άντρες με Τριγλυκερίδια ≥204 mg/dL και HDL ≤34 mg/dL, σύμφωνα με τις ίδιες οδηγίες της ADA.

ε) Υπ’ όψιν ότι υπάρχουν και άλλες επιλογές για τον υπέρβαρο όπως η φαρμακευτική θεραπεία με Οrlistat (Xenical / Αυτή αναστέλλει τις γαστρεντερικές λιπάσες, οπότε το διατροφικό λίπος αντί να μπει στο αίμα αποβάλλεται με τα κόπρανα) ή Lorcaserin και η βαριατρική επέμβαση παχυσαρκίας (σε Σ. Διαβητικούς που έχουν Δ.Μ.Σ. >35 kg/m2).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Το Μεταβολικό Σύνδρομο οφείλεται στο ότι έχουμε ξεφύγει από τις προδιαγραφές κατασκευής μας από το Θεό. Τρώμε χωρίς να πεινούμε και για την παραμικρή μετακίνηση χρησιμοποιούμε το μηχανάκι ή το αυτοκίνητο αντί για τα πόδια μας.

Σε μας εναπόκειται η συμμόρφωση με τις προδιαγραφές κατασκευής μας.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Μοιραστείτε το άρθρο :

Λέξεις Κλειδιά: Mounjaro, Semaglutide, Wegovy, ΒΜΙ, Δείκτης Μάζας Σώματος, εγκεφαλικό, έμφραγμα, Καθιστική ζωή, Κεντρική -Σπλαχνική Παχυσαρκία, Μεταβολικό σύνδρομο, Σ. Διαβήτης, Τirzepatide