Η συστολική αποσύνδεση του δακτυλίου της οπισθίας γλωχίνας της μιτροειδούς από το αντίστοιχο μυοκάρδιο της αριστερής κοιλίας και η σύνδεση του στον αριστερό κόλπο ονομάζεται MAD.  (MAD = Mitral Annular Disjunction).

Πιο πάνω φαίνεται MAD (κόκκινες τελείες αριστερά) και ψευδο-MAD

[Η “συσκευή” της Μιτροειδικής βαλβίδας αποτελείται την “κυκλική” βάση (μιτροειδικός δακτύλιος) από όπου εκφύονται οι γλωχίνες, από δυο φύλλα- γλωχίνες, από δυο θηλοειδείς μυς που εκφύονται από το εσωτερικό της αριστερής κοιλίας και από τις τενόντιες χορδές που ξεκινούν από τους θηλοειδείς μυς και καταλήγουν στην ελεύθερη άκρη των γλωχίνων. Οι τενόντιες χορδές μαζί με τους θηλοειδείς μυς χρειάζονται για να μην αναστρέφονται οι δύο γλωχίνες της μιτροειδούς βαλβίδας προς τους κόλπους όταν συσπάται η αριστερή κοιλία]

Τα τελευταία χρόνια άρχισε να αναγνωρίζεται η MAD κυρίως με την καρδιακή μαγνητική τομογραφία, και μπορεί να βρεθεί στην πλειοψηφία των φυσιολογικών καρδιών, με απόσταση αποσύνδεσης του μιτροειδικού δακτυλίου από το μυοκάρδιο της αριστερής κοιλίας < 5 (?) mm, οπότε και είναι αθώο εύρημα.

MAD σε Καρδιακή Μαγνητική Τομογραφία (το κενό στον κίτρινο κύκλο)

MAD σε Cine Καρδιακή Μαγνητική Τομογραφία όπου φαίνεται αυξημένη καμπύλη κίνηση του κατωτεροπλάγιου τοιχώματος της αριστερής κοιλίας.

Η κλινική σημασία της MAD ακόμη διερευνάται γιατί μερικές καταστάσεις που συνδέονται με αυτήν σχετίζονται με αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν η MAD υπάρχει εκ γενετής, ούτε αν εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου.

[H MAD συνοδεύεται από υπερτροφία του οπισθοπλαγίου τοιχώματος της αριστεράς κοιλίας και υπάρχουν δυο μορφές του, η ΨευδοMAD, που είναι το συχνότερο, και η Αληθής MAD]

Πιο πάνω φαίνεται MAD (C δεξιά), ψευδο-MAD (C κέντρο) και φυσιολογική σύνδεση του μιτροειδικού δακτυλίου (C αριστερά)

>> Μεμονωμένα η MAD παρατηρείται* σε περισσότερες από το  80% των δομικά φυσιολογικών καρδιών με απόσταση αποσύνδεσης 2-5 mm, οπότε και θεωρείται αθώο εύρημα, φυσιολογική παραλλαγή χωρίς κλινική σημασία.

*[Με καρδιακή μαγνητική τομογραφία (CMR) που είναι η μέθοδος αναφοράς ή με καρδιακή ψηφιακή τομογραφία (CCT) ή με 3σδιάστατο Υπερηχοκαρδιογράφημα]

Καρδιακή ψηφιακή τομογραφία (CCT) όπου φαίνεται MAD: Κίτρινο βέλος

Υπερηχοκαρδιογράφημα όπου φαίνεται MAD

>> Επιπλέον η MAD παρατηρείται περίπου στο 33% των ανθρώπων με πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας (Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας παρατηρείται περίπου στο 2.5% των ανθρώπων).

Ειδικότερα η MAD παρατηρείται περίπου στο 51% όσων παρουσιάζουν μυξωματώδη πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας.

[Η συχνότερη μορφή της πρόπτωσης της μιτροειδούς βαλβίδας είναι αυτή με τη μείωση των ινοελαστικών στοιχείων στις τενόντιες χορδές. Αντίθετα στη μυξωματώδη εκφύλιση υπάρχει περίσσεια ιστού.

Υπ’ όψιν ότι μερικές φορές η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας συνυπάρχει με μη ισχαιμική μυοκαρδιοπάθεια – NICM

Μερικές φορές ανιχνεύονται μεταλλαγμένα γονίδια (π.χ. τα DCHS1, DZIP1, FLNA) μεταλλάξεις σε κληρονομικές μορφές της)]

Αν η MAD συνυπάρχει με μυξωματώδη πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας, μπορεί να συμμετέχει σε πρόκληση αιφνιδίου καρδιακού θανάτου και όσο μεγαλύτερη η απόσταση αποσύνδεσης και η ίνωση στον πλάγιο θηλοειδή μυ, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα του αιφνιδίου καρδιακού θανάτου.

Υπ’ όψιν ότι και στην πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας (με ή χωρίς MAD) με βαριά ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας και δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας, αυξάνεται ο κίνδυνος θανάτου και διπλασιάζεται ο κίνδυνος του αιφνιδίου καρδιακού θανάτου. Η εγχείρηση στη βαλβίδα σ’ αυτή την περίπτωση ξαναμειώνει τον κίνδυνο του αιφνιδίου καρδιακού θανάτου.

>> Η MAD, ιδίως αν η απόσταση αποσύνδεσης είναι μεγάλη, θεωρείται παράγοντας κινδύνου επικίνδυνων κοιλιακών αρρυθμιών σε όσους έχουν αρρυθμογόνο μυξωματώδη πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας.

>> Σε μεμονωμένη MAD, αν η απόσταση αποσύνδεσης είναι μεγάλη, πάνω από 8.5 (?) mm, τόσο αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, η ίνωση στον πλάγιο θηλοειδή μυ και στο οπισθοβασικό μυοκάρδιο της αριστερής κοιλίας, οπότε πιθανόν να υπάρξουν επικίνδυνες κοιλιακές αρρυθμίες και ίσως αιφνίδιος θάνατος.

[Φαίνεται ότι οι επικίνδυνες κοιλιακές αρρυθμίες και ο αιφνίδιος θάνατος αυξάνονται με την πάροδο των ετών.

Στην πρώτη 5-10ετία μετά τη διάγνωση δεν είναι αυξημένη η θνητότητα, αλλά αν παρουσιαστούν επικίνδυνες κοιλιακές αρρυθμίες πιθανόν αυτή να αυξηθεί μετά την 5-10ετία, λόγω αύξησης της ίνωσης.

>> Προς το παρόν δεν έχουμε δεδομένα για προληπτική τοποθέτηση ICD σε μεμονωμένη MAD που υπάρχει μεγάλη απόσταση αποσύνδεσης και ίνωση στους θηλοειδείς μυς.

Σαν επικίνδυνες καταστάσεις για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, η μεγάλη απόσταση αποσύνδεσης και η ίνωση ισχύουν και στη συνύπαρξη της MAD με μυξωματώδη πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας.

[Η ίνωση είναι υπόστρωμα για κοιλιακές αρρυθμίες, από επανεισόδο και από πρώιμες μετεκπολώσεις.

Της ίνωσης προηγείται φλεγμονή από τις εντονότερες μηχανικές δυνάμεις που ασκούνται στους θηλοειδείς μυς, λόγω της μεγαλύτερης έλξης από τη μετακίνηση του μιτροειδικού δακτυλίου στον αριστερό κόλπο (MAD). Έτσι αν διενεργηθεί τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET) αυτή δείχνει ύπαρξη φλεγμονής αρχικά και αργότερα και συνύπαρξη της με ίνωση.

Η ίνωση στο μυοκάρδιο φαίνεται αν στην CMR υπάρχει καθυστερημένη ενίσχυση του Γαδολινίου (LGE+)]

Πιο πάνω φαίνεται σε καρδιακή μαγνητική τομογραφία ίνωση (LGE+) στον θηλοειδή μυ

ΠΟΙΟΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ ΑΠΟ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΚΑΡΔΙΑΚΟ ΘΑΝΑΤΟ ΣΕ ΚΑΙ MAD ΚΑΙ ΜΥΞΩΜΑΤΩΔΗ ΠΡΟΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΜΙΤΡΟΕΙΔΟΥΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ ?

Αν υπάρχει ιστορικό μη αιτιολογημένης αιφνίδιας απώλειας συνειδήσεως ή/και αν φανεί σε ΗΚΓφημα ή σε Holter (ή σε εμφυτεύσιμο καταγραφικό ΗΚΓφήματος – ILR) επιμένουσα κοιλιακή ταχυκαρδία ή μη επιμένουσα που είτε έχει συχνότητα μεγαλύτερη από 180 παλμούς/λεπτό είτε είναι πολυμορφική, θεωρείται ότι υπάρχει αυξημένη πιθανότητα αιφνιδίου καρδιακού θανάτου.

Στις πιο πάνω περιπτώσεις πιθανώς θα χρειαστεί η προληπτική τοποθέτηση ICD (δες πιο κάτω).

Έλεγχος με ηλεκτροφυσιολογική μελέτη προς το παρόν δεν συστήνεται.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΦΑΡΜΑΚΑ: Όσον αφορά τις επικίνδυνες κοιλιακές αρρυθμίες αρχικά χορηγείται β – αναστολέας (π.χ. Lopresor). Αν δεν έχουμε επαρκή μείωση τους, ίσως βοηθά και η συγχορήγηση Φλεκαϊνίδης.

# Αν η MAD συνυπάρχει με βαριά ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας (με κλάσμα εξωθήσεως της αριστερής κοιλίας < 50%) θα γίνει εγχείρηση της, που μειώνει και τον κίνδυνο αιφνίδιου καρδιακού θανάτου.

# Ίσως να υπάρχει όφελος σε μεγάλη MAD, χωρίς ένδειξη εγχείρησης ανεπάρκειας της μιτροειδούς βαλβίδας, από την τοποθέτηση προσθετικού δακτυλίου για επανασύνδεση του μιτροειδικού δακτυλίου στο μυοκάρδιο της αριστερής κοιλίας.

ΚΑΤΑΛΥΣΗ (ABLATION) με καθετήρα των εστιών των επικίνδυνων κοιλιακών αρρυθμιών:

Δυστυχώς δεν είναι γνωστό ακόμη αν υπάρχει όφελος από την κατάλυση όσον αφορά τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο και επιπλέον αν η εστία είναι στον θηλοειδή μυ αυτή είναι δύσκολη και επικίνδυνη.

Η κατάλυση (σε εξειδικευμένο κέντρο) της εστίας ίσως μπορεί να συμβουλευθεί σε περίπτωση που οι πολλές έκτακτες κοιλιακές συστολές (> 10.000/24ωρο ?) δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα φάρμακα ή αν τα φάρμακα δεν είναι ανεκτά, για την αποτροπή δημιουργίας μυοκαρδιοπάθειας από έκτακτες κοιλιακές συστολές.

Επιπλέον η κατάλυση ίσως ωφελήσει σε περίπτωση που έχει ήδη τοποθετηθεί ICD, αλλά αυτός αναγκάζεται να προκαλεί συχνά απινιδώσεις.

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΑΥΤΟΜΑΤΟΥ ΕΜΦΥΤΕΥΣΙΜΟΥ ΑΠΙΝΙΔΩΤΗ ΣΕ ΠΡΟΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΜΙΤΡΟΕΙΔΟΥΣ

# Σε ανθρώπους με πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας και κλάσμα εξωθήσεως < 35% και συμπτωματική Καρδιακή Ανεπάρκεια παρά την 3μηνη χορήγηση βέλτιστης φαρμακευτικής θεραπείας θα χρειαστεί προληπτική τοποθέτηση ICD.

# Σε ανθρώπους με αρρυθμιογόνο πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας, για να μην συμβεί αιφνίδιος καρδιακός θάνατος, θα χρειαστεί προληπτική τοποθέτηση ICD:

α) Σε καταγραμμένη κοιλιακή μαρμαρυγή ή κοιλιακή ταχυκαρδία μη ανεκτή αιμοδυναμικά (εφ’ όσον δεν υπάρχει κάποιος αναστρέψιμος παράγοντας πρόκλησης τους).

β) Σε ύπαρξη ανεξήγητης συγκοπής και επιμένουσας κοιλιακής ταχυκαρδίας που πιθανότατα προέρχεται από τη συσκευή της μιτροειδούς βαλβίδας.

γ) Αν η κοιλιακή ταχυκαρδία είναι ΜΗ επιμένουσα, η τοποθέτηση ICD μπορεί να είναι λογική.

δ) Η τοποθέτηση ICD πιθανώς μπορεί να είναι λογική σε 1 μείζονα* παράγοντα κινδύνου και 2 ελάσσονες** παράγοντες κινδύνου.

*Επιμένουσα κοιλιακή ταχυκαρδία, ΜΗ επιμένουσα κοιλιακή ταχυκαρδία, Ανεξήγητο συγκοπτικό επεισόδιο

** Ύπαρξη MAD, Ύπαρξη ίνωσης στη συσκευή της Μιτροειδούς βαλβίδας (LGE+), Αρνητικά Τ στις κατώτερες απαγωγές, πολυμορφικές έκτακτες κοιλιακές συστολές, κλάσμα εξωθήσεως < 50% κλπ.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Τελικά η MAD μπορεί να δημιουργήσει αχρείαστο άγχος στον καρδιολόγο και στον άνθρωπο που την παρουσιάζει και να αυξήσει τις αχρείαστες διαγνωστικές εξετάσεις και τις αχρείαστες θεραπείες.

Για να μην συμβούν αυτά χρειάζονται νέες προοπτικές μελέτες για τη MAD, που δυστυχώς θα δώσουν τα αποτελέσματα τους μετά από χρόνια. Μέχρι τότε θα κινούμαστε σε θολό τοπίο.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

https://www.acc.org/Latest-in-Cardiology/Articles/2024/06/18/13/02/Have-We-All-Gone-MAD

https://www.jacc.org/doi/10.1016/j.jcmg.2024.03.006

https://pubs.rsna.org/doi/full/10.1148/ryct.230131

https://www.escardio.org/Councils/Council-for-Cardiology-Practice-(CCP)/Cardiopractice/identifying-mitral-valve-prolapse-at-risk-for-ventricular-arrhythmia-and-sudden

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0894731721007057

https://www.youtube.com/watch?v=1oVG1-5QXc0

https://academic.oup.com/europace/article/24/12/1981/6661340